ЎҒИЛОЙ МУХАМЕДОВА ИЖОДИЙ ФАОЛИЯТИНИНГ ЎЗИГА ХОС ҲУСУСИЯТЛАРИ

Рақс санъати ривожи йўлидаги тинимсиз, машаққатли меҳнати юқори баҳолаган “Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист” фахрий унвон соҳиби, доцент, профессор Мухамедова Ўғилой Низамовна 1951 йилнинг 15 май ойида Тошкент шаҳрида туғилган. У машҳур “Баҳор” ансамблида 20 йил давомида ижодий фаолиятини олиб борди. Ишлаб юрган кезларида Польша, Чехословакия, Бельгия, Швеция, ГДР, ФРГ, Норвегия, Италия, Жазоир, Тунис, АҚШ, Канада, Мексика, Франция, Югославия, Лаос, Испания, Кипр, Греция, Афғонистон, Япония, Аргентина,Финляндия каби 60 дан ортиқ мамлакатларда ижодий сафарларда бўлган.

        Ўзбек рақс маликаси Мукаррама Турғунбоева томонидан саҳналаштирилган бир қанча оммавий рақслардаги мураккаб яккахон рақсларни маромига етказиб ижро этган. “Пахта”, “Қирқ қиз”, “Пилла”,“Тановар” (Қора сочим),  “Кўнгил таронаси”, “Алёр”, “Қрим татар”, “Наврўз”, “Шўхи пари”, “Роҳат”, “Муножот”, “Тановар”, “Завқим келур”, “Пилла”, “Учрашув”, “Ларзон” ва бошқалар шулар жумласидандир. Ўғилой Мухамедова нафақат миллий рақсларни, балки  қардош ҳалқлар рақсларини ҳам моҳирона ижро этган. Жумладан: қозоқча, қирғизча, татарча, туркманча, уйғурча, афғонча, ҳиндча, покистонча. М.Турғунбоева ўзи айнан Ўғилой  учун  ҳам  кўпгина рақслар саҳналаштирган. Шулардан: “Шамоллар”, “Дил ноласи”, “Қўш қарсак”, “Мақом”,  “Келинчак”  ва бошқалар.

Ў.Мухамедова буюк устоз санъаткорлар Қундуз Миркаримова, Юлдуз Исматова, Розия Каримова, Вилоят Оқиловалар билан ҳам ижодий ҳамкорлик қилган. Қ.Миркаримова саҳналаштирган “Хаёлимдасан”, “Она қалби”, “Тоғ гўзали”,  “Мақом”,  “Хоразмча”,  “Бухороча”,  “Юлдузлар”, “Зебунисо” ва бошқа рақслар ижодкоридир. Унга Юлдуз Исматова “Уйғурча”, “Ҳиндча”, “Бухороча”, “Хоразмча”, “Тановвар”, “Муножат”, “Айрилмасин” ва бошқа рақсларни саҳналаштирган.

        Ўғилой 1964-1968 йилларда хореография билим юртини, 1977-1982 йилларда А.Қодирий номли Тошкент Давлат маданият институтининг “Методист ташкилотчи” бўлимини тугатди.

        1989-1991 йилларда Ўзтелерадиокомпанияси қошидаги “Булбулча”  болалар  хорида-рақс  саҳналаштирувчи, 1991-1993 йилларда “Тановар” ансамблида балетмейстер, 1993-1996 йилларда   Юнусобод тумани  260-ўрта  мактабда  “Мукаррама” рақс  тўгараги  раҳбари лавозимларида ишлади.        

       Республикамиз миқёсида ўтказиладиган Мустақиллик байрами тадбирларида, Наврўз умумҳалқ байрамларида, “Шарқ тароналари” Халқаро мусикий фестивалларида ва бошқа кўплаб давлат тадбирлари ва байрам тантаналарида саҳналаштирувчи балетмейстер, М.Турғунбоева хотирасига бағишлаб ўтказиладиган  “Ёш хаваскор рақс ижрочилар” ва бошқа кўрик-танловларда ҳайъат аъзоси ва ҳайъат раиси, Ўзбекистон телерадиокомпанияси қошида ташкил этилган “Ўзбегим ўғлонлари”, “Қизлар давраси” кўрсатувларида, Ўзбекистон Республикаси Давлат божхона қўмитаси Олий ҳарбий божхона институти қошида  ташкил этилган “Ўзбегим ёшлари” ансамблида бош балетмейстер сифатида  фаолият юритиб келади.

       1997 йилдан  Тошкент  Давлат миллий  рақс ва хореография олий мактабида бакалавр йўналиши ва магистратура мутахассисликлари йўналиши бўйича махсус фанлардан дарс бериб келмоқда. Педагог сифатида бир неча етук шогирдлар  чиқарди. Унинг шогирдлари республикамизнинг барча вилоятларида профессионал ва касбий маҳорат сирларини бўлажак мутахассисларга сингдириш, уларнинг миллий истиқлол ғояларига содиқ ватанпарвар бўлиб тарбияланишига, аждодларимиз миллий–маданий меросини ва умумбашарий ҳамда миллий қадриятларимизни чуқур хурмат қилиш ҳис-туйғуларини шакллантиришда тинимсиз самарали меҳнат қилиб, рақс санъати равнақи учун муносиб ҳисса қўшиб келмоқдалар.

Ў.Мухамедова педагогик фаолияти давомида ўқитувчи, катта ўқитувчи, кафедра мудири лавозимларида ишлади. Олий мактаб миқёсида ўтказиладиган профессор-ўқитувчиларнинг илмий-амалий конференцияларида фаол иштирок этади, шунингдек, талабаларнинг илмий-амалий конференцияларида талабаларга раҳбарлик қилади. Малака ошириш курси тингловчиларига ўзбек рақсидан машғулотлар ўтказади. Шу қаторда ўзи ҳам доимий равишда ўз малакасини ошириб боради. Олий мактаб ижтимоий ҳаётида фаол иштирок этади. Олий мактаб раҳбарияти, профессор-ўқитувчилари ва талаба  ёшларининг  ҳурматига  сазовор. Миллий истиқлол ғояларини чуқур ҳис қилган ва уни ёш авлод қалбига сингдира оладиган теран фикрли, профессионал рақс ижрочилиги сирларини мукаммал эгаллаган педагог Ў.Мухамедова 2012 йилда доцент илмий унвонига ва 2019 йил профессор унвонига эга бўлди. Педагог-олима, таниқли балетмейстер Мухамедова Ўғилой Низомовна ўзбек миллий рақс санъатини ёшларга ўргатиб  келаётган жонкуяр устозлардан биридир.

       2003 йилда Урумчи шаҳридаги Шинжон санъат институти, Уйғур рақс санъати бўлимида тажриба алмашиб, ўзбек рақсини тарғиб қилиб: Фарғона, Бухоро, Хоразм рақс мактаблари назарияси ва услубиётини ўргатиб қайтди. Уйғур ҳалқ рақс санъати ҳақидаги фикрлар ва маълумотларни тўплаб 2009 йили “Уйғур ҳалқ рақси” ва 2011 йилда “Миллий рақсларни ўргатиш услубиёти” ўқув қўлланмаларини яратди. Ўқув қўлланманинг долзарблиги шундаки, “Ўзбек рақси” фанидаги асосий муаммо, яъни уйғур рақси мактаби қўл ва оёқ ҳолатларини тўғри йўлга қўйиш ва системалаштиришдан иборат эди. Ҳозирги кунда барча хореография йўналишида таълим олаётган ўқувчи талабалар ушбу ўқув қўлланмадан фойдаланиб келишмоқда.

Тошкент Давлат миллий рақс ва хореография олий мактаби

“Санъат назарияси ва тарихи” кафедраси ўқитувчиси

 Мухамедова Мадина Ашуровна